Prądy powietrzne przenoszą parę wodną wraz z powietrzem w kierunku poziomym i pionowym. Znajdująca się w powietrzu para wodna nie zmienia swej postaci dopóty, dopóki ilość jej nie osiągnie granicy nasycenia. Wówczas następuje kondensacja (skraplanie) pary wodnej i powstaje opad, który może mieć postać  płynną  (deszcz) lub  stalą  (śnieg i grad). Kondensacja pary wodnej odbywa się szybciej w niższej temperaturze. Przy temperaturze, np.  30°C ilość nieskondensowanej pary wodnej w 1 m3 powietrza wynosi 0,5 g, przy temperaturze 0oC zwiększa się do 5 g, a przy - 30°C dochodzi do 31 g. Chmury w lecie powstają wskutek podnoszenia się ciepłych mas powietrza w górne chłodne warstwy atmosfery, gdzie para wodna oziębia się i po kondensacji w zależności od warunków spada w postaci deszczu lub gradu. Krople deszczu powstają przez połączenie najdrobniejszych kropelek w chmurze. Gdy dochodzą one do takiej wielkości, że nie mogą być utrzymane przez wznoszące się prądy powietrza, spadają wówczas w postaci deszczu. Połączenie drobnych kropelek następuje wskutek oziębiania się chmury przy podnoszeniu się do góry. Jeżeli temperatura na wysokości chmury jest niższa niż 0°C, to kropelki zamieniają się w kryształki lodu i tworzą śnieg.

Gdy w chmurze jednocześnie znajdują się kryształki lodu i oziębione drobne krople wody, wówczas powstaje grad.

Czynniki wywierające wpływ na ilość opadów   W obliczeniach hydrologicznych najczęściej korzysta się z wypośrodkowanej z szeregu lat warstwy opadów w mm, która spadła w ciągu roku. Jest to normalny roczny opad lub norma opadu. W celu scharakteryzowania opadu można posługiwać się różnymi wskaźnikami statystycznymi:

 suma dobowa, miesięczna, sezonowa i roczna,  natężenie opadu wyrażane w mm/min lub mm/godz.,  czas trwania opadu,  liczba dni z opadem o założonej wartości progowej,  średnica kropel i gradzin,  skład chemiczny oraz zanieczyszczenia stałe w wodzie opadowej.

Opad normalny roczny jest to wartość opadu rocznego w mm określona na podstawie wieloletnich obserwacji. Za wieloletni okres, zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Organizacji Meteorologicznej przyjęto lata : 1881 - 1930. Najmniejszy normalny roczny opad wynoszący 3 mm występuje w Chile, natomiast największy 11420 mm w Bangladeszu i na wyspach Hawajskich. Ilość opadów zmienia się w zależności od wzniesienia terenu nad poziomem morza, od rodzaju i kierunku panujących wiatrów oraz od geograficznego położenia obszaru. Po pokonaniu szczytu powietrze opada i nagrzewa się, przez to maleje kondensacja i wysokość opadu. co jest efektem tzw. cienia opadowego.

Rys. 1. Zróżnicowanie opadów atmosferycznych na stronie nawietrznej i odpowietrznej masywu górskiego

Zazwyczaj ilość opadów rośnie w miarę zwiększania się wysokości nad poziomem morza do 3000 ÷ 4000 m, a następnie zaczyna maleć (rys. 1).

Pozostało jeszcze 90% tekstu