Częściowy lub całkowity zanik wody w studniach spowodowany jest zmianami jakie zachodzą w układzie wód podziemnych. W płytkich studniach kopanych poziom wody uzależniony jest od bilansu hydrologicznego i waha się w zależności od pory roku i warunków atmosferycznych (opadów). Wahania te mają charakter sezonowy i związek przyczynowy pomiędzy opadami a poziomem wody w studni jest oczywisty. Mogą jednak zachodzić trwałe zmiany poziomu wód podziemnych wskutek, np. wykonanych budowli odwadniających, nadmiernego wyeksploatowania wód podziemnych, np. przez przemysł (dobrym przykładem jest aglomeracja łódzka) lub wskutek zmian naturalnych, powstałych w górnych warstwach skorupy ziemskiej (np. zjawiska krasowe). Główną jednak przyczyną zmniejszania się wydajności studni, zwłaszcza wiejskich, jest ich płytkość i brak należytej konserwacji. Studnie wiejskie wykonywane są w ten sposób, że miąższość warstwy wodonośnej wynosi 0,75-1,25 m, ponieważ ta głębokość w większości przypadków wystarcza na zaspokojenie potrzeb gospodarstwa lub użytkownika. Studnie takie z reguły są posadowione w górnej części pokładu wodonośnego. Z historycznego punktu widzenia, prymitywne warunki, w jakich znajdowały się osiedla wiejskie, uniemożliwiały budowę studni głębszych. Ze względu na napór wód podziemnych w studniach kopanych konieczne było użycie narzędzi specjalnych do głębszego kopania, których na wsi bądź nie znano, bądź nie było możliwości ich uzyskania. Z biegiem czasu, w miarę użytkowania studni bez należytej konserwacji, dno studni ulegało zamuleniu i stawiało coraz większe opory dla napływającej wody. Wskutek chwilowego nawet obniżenia zwierciadła wody w studni poniżej jej dna tworzy się skorupa, a studnia albo staje się martwa, albo jej wydajność jest znikoma i traci praktycznie znaczenie. Często wydajność studni wierconych w miarę ich eksploatowania zmieniała się, zwłaszcza w tym przypadku, gdy pobór wody ze studni przez dłuższy czas był bardziej nierównomierny lub ulegał przerwom. Najczęstszą przyczyną spadku wydajności studni wierconej jest zagęszczenie warstwy wodonośnej, w której posadowiony jest filtr studni. Sam filtr również może ulec zniszczeniu wskutek korozji lub zamulenia.
Ogólnie rzecz biorąc, przyczyn zmniejszenia wydajności oraz zaniku wody w studni może być bardzo dużo. Oprócz przyczyn generalnych, jak np. obniżenie poziomu wód podziemnych wskutek rabunkowej gospodarki wodnej, są jeszcze przyczyny indywidualne. Przyczyny te należy zawsze zbadać dokładnie na miejscu, przed podjęciem decyzji remontu lub likwidacji studni.
Literatura :
- Linder F.: Budowa mostów. Cz. 1. PWSZ. Warszawa 1970
- Przewłocki O., Tkaczenko A., Czarnocki K.: Studnie. Arkady 1966