Wody opadowe zbierając się na powierzchni ziemi spływają w różnych kierunkach, zależnie od ukształtowania terenu i zgodnie ze spadkami.
O podziale powierzchni ziemi na poszczególne obszary spływu, decydują działy wodne.
Działami wodnymi (rys. 1 – a, b, c) są linie łączące punkty powierzchni terenu położone najwyżej.
Rys. 1. Zlewisko z głównymi zlewniami rzecznymi w Polsce
(a,b,c – działy wodne, d- granica Polski)
Z kolei obszary ograniczone tak poprowadzonymi liniami nazywamy zlewniami.
Można powiedzieć, że działy wodne stanowią grzbiety, gdzie z jednej i drugiej ich strony znajdują się niżej położone stoki naturalne, po których spływają wody opadowe podlegające siłom ciężkości.
Zlewnię, czyli cały obszar spływu wód opadowych począwszy od źródeł do ujścia dużej, głównej rzeki, obejmującą także zlewnie wszystkich jej mniejszych dopływów nazywamy z kolei dorzeczem.
Mówi się więc o zlewni Bobru, ale o dorzeczu Odry.
Należy również zauważyć, że zlewnie wód powierzchniowych nie zawsze pokrywają się ze zlewniami podziemnymi, zbierającymi i doprowadzającymi wody podziemne, które przesączyły się przez górne przepuszczalne warstwy gruntów.
Tak więc działy wodne powierzchniowe zależą od załomów i spadków terenu, a działy wodne podziemne od układów warstw nieprzepuszczalnych zalegających w podłożu terenu.
Tab. 1. Powierzchnie głównych zlewni
Literatura :
- PIH-M – Przepływy charakterystyczne rzek polskich. WKIŁ, W-wa 1967