Obszary lessowe występują głównie w strefie wyżyn oraz na przedpolu gór, a więc znajdują się zasadniczo na wysokościach bezwzględnych 150-300 m npm. Na niżu obszary lessowe występują tylko fragmentarycznie. Ich charakterystyczną cechą jest stosunkowo płaska powierzchnia wierzchowiny, urozmaicona jedynie szerokimi, nieckowatymi, suchymi dolinami. Przeciwieństwem tego krajobrazu są krawędzie obszarów lessowych, bardzo silnie porozcinane gęstą siecią wąwozów. Obszary lessowe są w sposób intensywny wykorzystywane rolniczo - jako pola orne. Tylko w strefach krawędziowych powierzchnia terenu porośnięta bywa krzakami lub lasami mieszanymi. Charakterystycznymi osadami są tu lessy, czyli grunty pyłowe, pyły piaszczyste, rzadziej gliny pylaste lub piaski pylaste. Pod względem teksturalnym grunty te uważać można za makroporowate, co oznacza, że pory występujące w osadzie są większe od cząstek mineralnych budujących szkielet gruntowy. Grunty te są zapadowe, co znaczy, że pod wpływem obciążenia wywołanego nadmiernym nawilgotnieniem gruntu następuje naruszenie pierwotnej jego tekstury. Grunt ulega komprymacji zmniejszając swoją objętość, co w efekcie powoduje „zapadanie" lub „dosiadanie" podłoża. Konsekwencją tego zjawiska jest tworzenie się na obszarach wierzchowinowych płaskich zagłębień bezodpływowych tzw. wymoków; miejsc, w których okresowo zaznacza się nadmierne zawilgotnienie gruntu. Obszary lessowe w strefach krawędziowych poddane są intensywnemu procesowi erozji powierzchniowych. Zmywane rozproszonymi wodami opadowymi znaczne ilości osadu gromadzone są u podnóża stoku, tworząc osady deluwialne. W sposób bardzo wyraźny rozwija się też ablacja deszczowa, która powoduje bardzo silne rozcięcie wąwozami strefy krawędziowej obszarów lessowych.
Fot. 1. Wąwóz powstały w wyniku ablacji deszczowej w podłożu lessowym
Ze względu na znaczną porowatość, wody opadowe dość szybko infiltrują w głąb i spływają pod powierzchnią terenu zgodnie ze spadkiem powierzchni terenu. Zasadniczo w lessach wody podziemnej nie ma. Znajduje się ona dopiero w osadach piaszczystych podścielających utwory lessowe. W samych utworach lessowych występować może jednak sączenie wody w cienkich przewarstwieniach piasków pylastych lub drobnoziarnistych. Sączenia te wywołują zjawisko sufozji. W wyniku podziemnego, mechanicznego wypłukiwania mineralnych cząstek szkieletowych w podłożu gruntowym tworzy się sieć kanałów, która powoduje, że wyżej leżące warstwy gruntu, nawet pod wpływem tylko własnego ciężaru, ulegają zapadaniu.
Fot. 2. Zjawisko sufozji w ścianie wąwozu z widocznym wyniesionym materiałem ziarnistym