Wskaźnik piaskowy jest to procentowy stosunek objętości ziaren frakcji piaskowej i częściowo żwirowej do objętości tych frakcji gruntu lub kruszywa wraz z cząstkami występującymi w postaci zawiesiny. Oznaczenie to przeprowadza się dla kruszyw i gruntów przechodzących przez sito o średnicy oczek 5 mm, w celu wyboru i kontroli jakości gruntów i kruszyw stosowanych do wszystkich rodzajów stabilizacji, przy wykonywaniu podbudów pod nawierzchnie ulepszone, wyboru i kontroli piasków do mas bitumicznych oraz do określania stopnia wysadzinowości gruntów. Zasada tego badania polega na rozsegregowaniu badanego kruszywa lub gruntu w przezroczystym cylindrze, po zmieszaniu próbki w specjalnie przygotowanym płynie. Po przygotowaniu próbki kruszywa lub gruntu, przystępuje się do właściwego oznaczania wskaźnika piaskowego. W tym celu przygotowanym roztworem roboczym napełnia się cylinder szklany do dolnej kreski, a następnie wsypuje do niego przez odpowiedni lejek przygotowaną próbkę materiału. Po wsypaniu próbki należy kilka razy energicznie uderzyć w dno trzymanego pionowo cylindra w celu usunięcia pęcherzyków powietrza.
Rys.1. Cylinder do oznaczania wskaźnika piaskowego [1]
Następnie cylinder odstawia się na 10 minut, zatyka korkiem i mocuje do wstrząsarki. Cylinder należy poddać 90 wstrząsom z szybkością 3 cykli na sekundę. W warunkach polowych wstrząsania można dokonywać ręcznie. Po odczekaniu 20 minut dokonuje się pomiaru wysokości h1 liczonej od dna cylindra do górnego poziomu zawiesiny w roztworze (rys.1.). Następnie do cylindra wkłada się ostrożnie, aby nie zmącić osadu, tłoczek z prętem i ciężarkiem wyrównawczym. Z chwilą gdy tłoczek dotknie kruszywa, należy zmierzyć wysokość h2 liczoną od dna cylindra do osi śrubki wkręconej w dolnej części tłoczka. Pomiarów wysokości h1 i h2 dokonuje się z dokładnością do 1 mm.
Wskaźnik piaskowy WP badanej próbki materiału oblicza się, z dokładnością do jednej dziesiątej, ze wzoru:
Uwagi praktyczne:
- Grunty do stabilizacji mechanicznej nadają się wtedy, gdy WP > 30
- Kruszywo mineralne do warstw bitumicznych – WP > 45
- WP > 60 - kruszywo przeznaczone do betonów bitumicznych
- WP > 75 - kruszywo przeznaczone do betonów cementowych.
Literatura:
- Karczewski B.: Pracownia technologiczna w budownictwie drogowym. PWSZ 1971