Pompownia składa się z urządzeń doprowadzających wodę, oczyszcza­jących ją z zanieczyszczeń mechanicznych, gromadzących wodę przed wlotem do agregatów pompowych, układu pompowego oraz urządzeń od­prowadzających wodę pompowaną. W skład układu odwadniającego wcho­dzą następujące urządzenia: kanał odwadniający, komora wstępna przed budynkiem pompowni, pompownia, przewód tłoczny oraz odbiornik, któ­rym może być rzeka, kanał, jezioro itp. Ogólny schemat pompowni melio­racyjnej o napędzie elektrycznym przedstawia rysunek 1.

 


Rys. 1. Pompownia melioracyjna - przekroje

W pompowniach o dużej wydajności i małej wysokości podnoszenia stosowane są pompy śmigłowe. W skład układu nawadniającego wchodzą następujące urządzenia: ujęcie wody, przewód lub kanał doprowadzający wodę do osadnika, osad­nik, przewód lub kanał doprowadzający wodę do pompowni, pompownia, przewód tłoczny z klapą zwrotną, basen odpływowy i kanał odpływowy, skąd woda po­bierana jest do nawodnień.


Fot. 1. Pompownia melioracyjna

W pompowniach nawadniających stosuje się w zasadzie pompy śmi­głowe, pompy diagonalne (pompy o osi pionowej) lub pompy głębinowe. Przy małych wysokościach podnoszenia wody stosuje się pompy śmigło­we, przy większych diagonalne i głębinowe.
Budynek pompowni należy lokalizować blisko źródła wody, co za­zwyczaj stwarza trudne warunki wykonania podziemnej części pompow­ni. Roboty ziemne i fundamentowe wykonywane są przy wysokim po­ziomie wód gruntowych. Wymaga to zastosowania właściwych metod od­wodnienia dołów fundamentowych i wykopów. Podczas prowadzenia robót ziemnych i funda­mentowych, należy przestrzegać ściśle obowiązujących norm i zaleceń technicznych w tych zakresach. Należy także zwracać dużą uwagę na prawidłowe ustawienie pomp i prawidłowe ich połączenie z silnikiem oraz właściwe połączenie pomp z rurociągami ssawnymi i tłocznymi. Źle ustawiona pompa drga w cza­sie pracy, przez co jej części wewnętrzne oraz łożyska szybciej się zuży­wają. Niestarannie zamontowany rurociąg ssawny powoduje zmniejszenie wydajności pompy lub przerwanie strugi wody, a co za tym idzie, całko­wite unieruchomienie działania pompy lub jej zatarcie. Pompa i silnik przed zamontowaniem powinny być poddane szczegó­łowemu przeglądowi technicznemu, przez producenta lub specjalistyczne przedsiębiorstwo. Wyniki przeglądu powinny być udokumentowane na piśmie. Przy montowaniu pomp o osi poziomej zwrócić należy uwagę, by płyta fundamentowa wykonana była w idealnym poziomie. Po ustawieniu i przymocowaniu zespołu pompowego przystępuje się do montażu rurociągu ssawnego i tłocznego. Montaż rurociągów tych na­leży zaczynać od pompy, a nie odwrotnie. Po zamontowaniu rurociągu sprawdza się jego szczelność przez wypełnienie go wodą pod ciśnieniem.
Pompy o osi pionowej mogą być zawieszone pod silnikiem, stawiane na kolanie ze stopką lub na łapach umocowanych do korpusu pompy. Pod­stawa łożyskowa pod silnik ustawiana jest wtedy oddzielnie. Pompy pionowe wymagają bardzo dokładnego ustawienia, a montaż ich powinien odbywać się ściśle wg instrukcji producenta.
Uruchamianie pomp powinno odbywać się zgodnie z instrukcją eks­ploatacyjną. Nieprzerwany czas pracy pomp w okresie próbnym powinien wynosić 72 godziny. Bieg pompy podczas pracy powinien być cichy i rów­nomierny. Pompa i silnik nie powinny drgać, a łożyska pompy nie po­winny się nadmiernie nagrzewać.
Pompy odśrodkowe należy uruchamiać przy zamkniętej zasuwie na tłoczeniu. Zapotrzebowanie na moc jest wówczas najmniejsze i wynosi około 35% mocy pobieranej przy pełnej wydajności. W pompach z napły­wem należy całkowicie otworzyć zawór na ssaniu i pozostawić go w ta­kim położeniu przez cały czas pracy. Uruchamiając pompę należy spraw­dzić kierunek obrotu silnika.
Zasuwę na rurociągu tłocznym w pompach odśrodkowych otwiera się powoli, aby nie przeciążyć silnika. Jeżeli łożyska i dławice pompy są chłodzone, należy otworzyć i wyregulować dopływ wody do urządzeń chłodzących. Przy zatrzymywaniu pomp odśrodkowych należy zamknąć dopływ wody chłodzącej i zasuwę na ssaniu, pompa pracuje z napływem.
Pompy z wałem pionowym — diagonalne — uruchamia się tak, jak pompy z wałem poziomym, przy czym pompy diagonalne i śmigłowe po­winny być uruchamiane przy otwartych zasuwach na tłoczeniu. Łożyska gumowe znajdujące się w chwili uruchomienia pompy powy­żej poziomu wody powinny być zwilżone czystą wodą przed urucho­mieniem pomp.
Sterowanie pracą pompowni może być ręczne, półautomatyczne i auto­matyczne. Sterowanie ręczne polega na tym, że wszystkie czynności, tj. zalewa­nie pomp wodą, uruchamianie silników, regulacja wypływu oraz wydaj­ności pomp i uruchamianie silników, zarówno normalne, planowane, jak i awaryjne, odbywa się ręcznie przez pracownika obsługi pompowni. W ta­kich pompowniach konieczny jest stały dozór personelu obsługującego.
Sterowanie półautomatyczne polega na tym, że niektóre czynności, a zwłaszcza przygotowanie pomp do pracy i uruchamianie ich oraz pla­nowe wyłączanie wykonują pracownicy obsługi. Natomiast nad prawidło­wością pracy pompy i silnika czuwają automatycznie urządzenia zabezpie­czające. Urządzenia te mogą kontrolować wymagany minimalny poziom wody przy smoku ssawnym pomp, ciśnienie wody na wyjściu z pompowni, reagują zarówno na spadek, jak i na wzrost ciśnienia wody powyżej ciśnienia roboczego, spadek lub zanik napięcia oraz ubytek jednej fazy w dopływie prądu. Automatyczne urządzenia zabezpieczające pompę i silnik agregatów pompowych eliminują konieczność utrzymywania przy pompach ciągłego dozoru bezpośredniego.
Sterowanie automatyczne obejmuje wszystkie czynności związane z pracą pomp i silników. Pompownie sterowane automatycznie wymagają jedynie nadzoru konserwacyjnego oraz regulacji mechanizmów i urządzeń.