Rangę i znaczenie przepustów można porównywać z konstrukcjami mostowymi. Dlatego też są one często nazywane małymi obiektami mostowymi typu tunelowego.
Jest wiele definicji, ale ogólnie przepustem nazywamy obiekt inżynieryjny wpuszczony w nasyp dla swobodnego przepuszczania wody z rowów przydrożnych pod drogą lub koleją, na drugą jej stronę.
Rys. 1. Granice zlewni i lokalizacja przepustu
Rowy przydrożne zbierają wodę z powierzchni terenu, spływającą w kierunku nasypu. Woda ta spływa do rowu z określonej powierzchni o pochyleniu w kierunku rowu drogowego, którą nazywamy zlewnią. Woda powierzchniowa ze zlewni i z korpusu drogowego spływająca do rowu, płynie rowem w kierunku jego pochylenia i od czasu do czasu musi być odprowadzona pod drogą na drugą jej stronę. Przepusty urządza się w najniższych miejscach terenu, tam gdzie dostatecznie wysokie nasypy drogowe lub kolejowe pozwalają na ich posadowienie. Zadaniem ich poza przepuszczaniem wody powierzchniowej, zebranej w rowie przydrożnym, jest również przepuszczenie wody płynącej strumykami i małymi potokami. Wielkości otworów przepustów zależą od ilości wody, którą mają one przepuścić. W przypadku strumyków i potoków do ilości wody w potoku dodaje się jeszcze ilość wody spływającą z przylegającej zlewni.
Tab. 1. Spływy jednostkowe q [m3/s] z powierzchni 1 km2
Przepusty umieszczamy w zagłębieniach terenu, nad którymi przechodzi droga (rys. 2). Krawędź korony drogi powinna znajdować się min. 0,5 m powyżej poziomu miarodajnej wysokiej wody podpiętrzonej w obrębie przepustu. Okres użytkowania przepustów przyjmuje się min. 40 lat. Ze względu na dobry przepływ wody oś przepustu powinna leżeć w osi cieku. Jeżeli oś drogi przecina ciek pod kątem ostrym, to możemy przepust usytuować:
ukośnie w stosunku do osi drogi i wtedy warunki przepływu wody są dobre, lecz przepust jest dłuższy, a tym samym droższy (rys. 3), prostopadle do osi drogi, wtedy dla otrzymania dobrych warunków przepływu należy wykonać przełożenie koryta cieku (rys. 4); w wielu przypadkach sposób ten jest ekonomiczniejszy niż przy stosowaniu przepustów ukośnych w stosunku do osi drogi, wobec czego często buduje się taki przepust poza ciekiem (na sucho), a następnie po wykonaniu przepustu przekłada się koryto cieku.Jeżeli ciek prowadzi większą ilość wody, to ze względu na dobry przepływ wody należy raczej zastosować przepust ukośny (rys. 3). Przyczółek po stronie wypukłej zakola cieku należy odsunąć od nurtu rzeki (rys. 5). Czasem zagłębienia terenowe są blisko siebie, wtedy zamiast dwóch przepustów wykonuje się jeden o większym zagłębieniu, łącząc rowem drugie zagłębienie z przepustem (rys. 6).
Rys. 2. Umieszczenie przepustu w zagłębieniu terenu
Rys. 3. Przepust ukośny
Rys. 4. Przełożenie koryta cieku
Rys. 5. Przepust w zakolu
Rys. 6. Przepust zbiorczy
Klasyfikację przepustów możemy przeprowadzić ze względu na materiał, z którego wykonany jest przepust, liczbę otworów, rodzaj przekroju poprzecznego, przeznaczenie i sposób wykonania. Osobną klasyfikację stanowi podział przepustów pod względem hydraulicznym. Ze względu na materiał dzielimy przepusty na:
drewniane (obecnie nie stosowane), Pozostało jeszcze 90% tekstu