Spycharka   jest maszyną do odspajania, wydobywania i przemieszczania gruntu na nieznaczne odległości. Na całość spycharki składają się :

  • lemiesz wraz z ramą,
  • ciągnik gąsienicowy,
  • urządzenie do sterowania lemieszem,
  • ewentualne wyposażenie uzupełniające – kosiarka, zęby do karczowania zakładane na lemiesz oraz zrywarki montowane z tyłu maszyny.


Fot. 1. Zabytkowa spycharka w muzeum drogownictwa


Rys. 1. Spycharka z osprzętem do koszenia


Rys. 2. Spycharka z osprzętem do karczowania


Rys. 3. Spycharka z założonymi zębami do karczowania lub spulchniania podłoża

Klasyfikacja spycharek :

a)  w zależności od rodzaju podwozia

  • spycharki o podwoziu gąsienicowym,
  • spycharki o podwoziu kołowym,

b)  w zależności od ustawienia lemiesza w stosunku do osi podłużnej ciągnika

  • spycharki czołowe o prostopadłym kierunku lemiesza,
  • spycharki skośne z lemieszem ustawionym pod kątem ostrym do osi spycharki,
  • spycharki uniwersalne (lemiesz można ustawić dowolnie)

c)  w zależności od rodzaju sterowania

  • spycharki od sterowaniu linowym, za pomocą napędu bezpośrednio od silnika
  • spycharki o sterowaniu hydraulicznym za pomocą pompy hydraulicznej
  • spycharki sterowane za pomocą sprężonego powietrza
  • spycharki sterowane za pomocą prądnicy i silników elektrycznych.

Przeważająca liczba spycharek jest zaopatrzona w podwozie gąsienicowe. Dużą zaletą tego rodzaju podwozia jest małe obciążenie jednostkowe przekazywane na grunt, umożliwiające jazdę i pracę po mało nośnym gruncie, np. po świeżych nasypach itp. Również bardzo duży współczynnik przyczepności gąsienic do gruntu umożliwia wykorzystanie w pełni siły pociągowej ciągnika.


Rys. 4. Widok gąsienicy spycharki

Prędkość jazdy ciągnika gąsienicowego wynosi 2-12 km/godz. Jedyną wadą spycharki na podwoziu gąsienicowym jest trudność przerzutu na większą odległość. Zazwyczaj spycharki tego typu przewozi się na specjalnych niskopodwoziowych przyczepach. Spycharki o podwoziu kołowym odznaczają się dużą zwrotnością oraz dzięki dużej prędkości pojazdu, dochodzącej do 60 km/godz. - łatwością przerzutu na większe odległości. Wadą tego rodzaju ciągników w porównaniu z gąsienicowymi jest większe obciążenie jednostkowe przekazywane  na grunt oraz mniejszy współczynnik przyczepności opon do gruntu.


Fot. 2. Spycharka na podwoziu kołowym


Fot. 3. Widok lemiesza spycharki

Podstawowym elementem roboczym spycharki jest lemiesz osadzony na silnej ramie w kształcie litery U . Lemiesz składa się z noża wymiennego i tarczy zwykle z bocznymi osłonami. Osłony umożliwiają zwiększenie pojemności urobku. Napełnianie lemiesza odbywa się w czasie skrawania warstwy gruntu o grubości 10-20 cm na drodze ok. 10 m. Po napełnieniu lemiesza grunt przemieszcza się na odległość do 100 m. Przy pracy spycharki ze spadkiem terenu wzrasta jej wydajność z tym, że ze względu na bezpieczeństwo kąt pochylenia stoku nie powinien przekraczać 30o. Przy pracy spycharki pod stok kąt pochylenia nie może przekraczać 15°. Przy jeździe po skosie stoku dopuszczalny kąt zapewniający stateczność spycharki wynosi 15o.
W celu zwiększenia wydajności spycharki stosuje się następujące metody pracy :

  • korytowa / łożyskowa,
  • ósemkowa,
  • eliptyczna,
  • zespołowa.

Spycharki mogą być wyposażone w dodatkowe elementy robocze, jak zrywarkę oraz grabie wielozębne do usuwania krzewów lub większych kamieni.


Fot. 4. Spycharka podczas przemieszczania gruntu


Fot. 5.  Spycharka gąsienicowa


Fot. 6.  Spycharka podczas przemieszczania gruntu na geotkaninie

Niezależnie od zasadniczych robót ziemnych, spycharki mogą wykonywać szereg czynności pomocniczych :

  • odhumusowanie i wyrównanie / plantowanie terenu,
  • rozgarnianie dowiezionego gruntu,
  • oczyszczanie terenu z krzewów i drzew,
  • ładowanie gruntu na pojazdy – dotyczy to tylko spycharek zasięrzutnych,
  • praca w zespole z innymi maszynami do robót ziemnych, np. z koparką,
  • popychanie zgarniarki w gruncie o dużej spoistości,
  • wykonywanie nacięć w gruncie rodzimym


Rys. 5. Spycharka gąsienicowa DT


Fot. 7. Spycharka kołowa z lemieszem przystosowanym do usuwania kamieni


Fot. 8. Widok lemiesza przystosowanego do usuwania kamieni


Fot. 9. Spycharka podczas przemieszczania gruntu na geomembranie


Fot. 10. Spycharka podczas przemieszczania gruntu na geomembranie

Tab. 1. Wybór maszyn do wykonywania robót ziemnych