Przepisy ustawy - Prawo budowlane nie definiują pojęcia „proces budowlany". Powszechnie przyjmuje się jednak, że jest to ciąg czynności faktycznych i prawnych obejmujących projektowanie, realizację i oddanie obiektu budowlanego do użytku, a także jego utrzymanie oraz ewentualną rozbiórkę. W procesie tym uczestniczy wiele osób, przy czym szczególna rola przypada uczestnikom procesu budowlanego, o których mowa w art. 17 Prawa budowlanego. Zgodnie z powyższym uczestnikami procesu budowlanego są:
inwestor, inspektor nadzoru inwestorskiego, projektant oraz kierownik budowy lub kierownik robót.Wskazany zamknięty katalog uczestników procesu budowlanego można podzielić na dwie grupy: do pierwszej należy zaliczyć inwestora, bez którego proces inwestycyjny nie miałby racji bytu, natomiast do drugiej grupy należy zaliczyć pozostałych uczestników wskazanych w art. 17 Prawa budowlanego, nazywając ich profesjonalnymi uczestnikami procesu budowlanego . Inwestor jest inicjatorem i organizatorem procesu budowlanego. Nie musi on posiadać specjalistycznej wiedzy na temat zasad realizacji inwestycji ani jej prawnych uwarunkowań. Odpowiedzialny jest bowiem jedynie za właściwą organizację procesu inwestycyjnego oraz zatrudnienie osób posiadających odpowiednią wiedzę i doświadczenie w zakresie przedmiotu realizacji inwestycji. Inwestor jest jedynym uczestnikiem procesu budowlanego, będącym jednocześnie stroną postępowania administracyjnego w sprawie wydania decyzji pozwoleniu na budowę. Natomiast drugą grupę uczestników procesu budowlanego stanowią tzw. profesjonalni uczestnicy, którzy zobowiązani są posiadać odpowiednią wiedzę i doświadczenie zawodowe, potwierdzone odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi. Osoby takie muszą być jednocześnie członkami właściwego samorządu zawodowego, co warunkuje możliwość pełnienia odpowiednio funkcji: projektanta, kierownika budowy lub robót budowlanych oraz inspektora nadzoru inwestorskiego. Osoby te, w związku z wykonywaniem tych funkcji, ponoszą odpowiedzialność zawodową i dyscyplinarną. Ich byt w procesie budowlanym jest ściśle związany z inwestorem, dlatego też w ustawie wskazuje się, że uczestnicy ci nie mają przymiotu samodzielnych uczestników. Oznacza to, że podmioty takie nie będą brały udziału w procesie budowlanym, dopóki inwestor nie powoła ich do pełnienia określonych funkcji w tym procesie. Jedną z pierwszych osób, z którą inwestor nawiązuje kontakt, planując inwestycję, jest projektant, który ma przygotować projekt mający stanowić podstawę uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, a następnie realizacji inwestycji. Projektant, jako uczestnik procesu budowlanego, występuje zatem wyłącznie wówczas, gdy do realizacji określonych robót budowlanych Prawo budowlane wymaga sporządzenia projektu budowlanego. Projektantem jest osoba fizyczna, posiadająca uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności. Projektowanie, jak również sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych i sprawowanie nadzoru autorskiego, które to funkcje są pochodną uprawnień do projektowania, stanowi samodzielną funkcję techniczną w budownictwie (art. 12 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego). Warunkiem zaś wykonywania tych funkcji jest uzyskanie wpisu na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego architektów bądź inżynierów budownictwa (art. 6 ustawy o samorządach zawodowych).
Obowiązki uczestników procesu budowlanego wynikające z Ustawy Prawo budowlane (Dz.U. z 2021, poz. 2351 z późn. zm.) Podstawowe obowiązki i prawa uczestników procesu budowlanego wynikają z przepisów ustawy - Prawo budowlane, natomiast ich rozwinięcie i uszczegółowienie może nastąpić w umowie na przygotowanie i realizację konkretnej inwestycji. Zgodnie z art.18 Prawa budowlanego - Obowiązki i uprawnienia inwestora : 1. Do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności zapewnienie: 1) opracowania projektu budowlanego i stosownie do potrzeb, innych projektów, 2) objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy, 3) opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, 4) wykonania i odbioru robót budowlanych, 5) w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych - przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych. 2. Inwestor może ustanowić inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie. 3. Inwestor może zobowiązać projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego.
Zgodnie z art. 20 i 21 Prawa budowlanego - Obowiązki projektanta
1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy: 1) opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z wymaganiami ustawy, ustaleniami określonymi w decyzjach administracyjnych dotyczących zamierzenia budowlanego, obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej; 1a) zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu budowlanego osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności; 1aa) wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez osoby, o których mowa w pkt 1a, opracowań projektowych, zapewniające uwzględnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie budowy, z uwzględnieniem specyfiki projektu budowlanego, oraz zapewnienie zgodności projektu technicznego z projektem zagospodarowania działki lub terenu oraz projektem architektoniczno-budowlanym; 1b) sporządzenie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ze względu na specyfikę projektowanego obiektu budowlanego, uwzględnianej w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia; 1c) określenie obszaru oddziaływania obiektu; 2) uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnień i sprawdzeń rozwiązań projektowych w zakresie wynikającym z przepisów; 3) wyjaśnianie wątpliwości dotyczących projektu i zawartych w nim rozwiązań; a) sporządzanie lub uzgadnianie indywidualnej dokumentacji technicznej, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. z 2020 r. poz. 215 i 471); 4) sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub organu administracji architektoniczno-budowlanej w zakresie: a) stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem, b) uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego. 2. Projektant zapewnia sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego oraz technicznego pod względem zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności. 3. Obowiązek, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy: 1) zakresu objętego sprawdzaniem i opiniowaniem na podstawie przepisów szczególnych; 2) projektów obiektów budowlanych o prostej konstrukcji, jak: budynki mieszkalne jednorodzinne, niewielkie obiekty gospodarcze, inwentarskie i składowe.
Uprawnienia projektanta - Projektant, w trakcie realizacji budowy, ma prawo:
1) wstępu na teren budowy i dokonywania zapisów w dzienniku budowy dotyczących jej realizacji; 2) żądania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robót budowlanych w razie: a) stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia, b) wykonywania ich niezgodnie z projektem.
Zgodnie z art. 22 Prawa budowlanego - do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:
1) protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego; 2) prowadzenie dokumentacji budowy; 3) zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny z projektem lub pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy; 3a) koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia: a) przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów, które mają być prowadzone jednocześnie lub kolejno, b) przy planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów; 3b) koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie podczas wykonywania robót budowlanych zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach, o których mowa w art. 21a ust. 3, oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia; 3c) wprowadzanie niezbędnych zmian w informacji, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, oraz w planie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, wynikających z postępu wykonywanych robót budowlanych; 3d) podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę osobom nieupoważnionym; 3e) zapewnienie przy wykonywaniu robót budowlanych stosowania wyrobów, zgodnie z art. 10; 4) wstrzymanie robót budowlanych w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu; 5) zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem; 6) realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy; 7) zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru; 8) przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego; 9) zgłoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad, a także przekazanie inwestorowi oświadczenia, o którym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2.
Kierownik budowy ma prawo: 1) występowania do inwestora o zmiany w rozwiązaniach projektowych, jeżeli są one uzasadnione koniecznością zwiększenia bezpieczeństwa realizacji robót budowlanych lub usprawnienia procesu budowy; 2) ustosunkowania się w dzienniku budowy do zaleceń w nim zawartych. Kierownik budowy jest obowiązany, w oparciu o informację, o której mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, sporządzić lub zapewnić sporządzenie, przed rozpoczęciem budowy, planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, uwzględniając specyfikę obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robót budowlanych, w tym planowane jednoczesne prowadzenie robót budowlanych i produkcji przemysłowej.
Zgodnie z art. 25 Prawo budowlane - do podstawowych obowiązków inspektora nadzoru inwestorskiego należy: 1) reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem lub pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej; 2) sprawdzanie jakości wykonywanych robót budowlanych i stosowania przy wykonywaniu tych robót wyrobów zgodnie z art. 10; 3) sprawdzanie i odbiór robót budowlanych ulegających zakryciu lub zanikających, uczestniczenie w próbach i odbiorach technicznych instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych oraz przygotowanie i udział w czynnościach odbioru gotowych obiektów budowlanych i przekazywanie ich do użytkowania; 4) potwierdzanie faktycznie wykonanych robót oraz usunięcia wad, a także, na żądanie inwestora, kontrolowanie rozliczeń budowy.
Uprawnienia inspektora nadzoru inwestorskiego : Inspektor nadzoru inwestorskiego ma prawo: 1) wydawać kierownikowi budowy lub kierownikowi robót polecenia, potwierdzone wpisem do dziennika budowy, dotyczące: usunięcia nieprawidłowości lub zagrożeń, wykonania prób lub badań, także wymagających odkrycia robót lub elementów zakrytych, przedstawienia ekspertyz dotyczących prowadzonych robót budowlanych oraz informacji i dokumentów potwierdzających zastosowanie przy wykonywaniu robót budowlanych wyrobów, zgodnie z art. 10, a także informacji i dokumentów potwierdzających dopuszczenie do stosowania urządzeń technicznych; 2) żądać od kierownika budowy lub kierownika robót dokonania poprawek bądź ponownego wykonania wadliwie wykonanych robót, a także wstrzymania dalszych robót budowlanych w przypadku, gdyby ich kontynuacja mogła wywołać zagrożenie bądź spowodować niedopuszczalną niezgodność z projektem lub pozwoleniem na budowę.
Jak wynika z art. 20 Prawa budowlanego, regulującego obowiązki projektanta, podstawowym obowiązkiem projektanta jest opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z wymaganiami ustawy, ustaleniami określonymi w decyzjach administracyjnych dotyczących zamierzenia budowlanego, obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej łącznie z uzyskaniem wymaganych opinii, uzgodnień i sprawdzeń rozwiązań projektowych w zakresie wynikającym z przepisów. Obowiązkiem projektanta jest również zapewnienie, w razie potrzeby, udziału w opracowaniu projektu budowlanego osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności oraz wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te osoby opracowań projektowych, zapewniające uwzględnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia w procesie budowy, z wykorzystaniem specyfiki projektu budowlanego, oraz zapewnienie zgodności projektu technicznego z projektem zagospodarowania działki lub terenu oraz projektem architektoniczno-budowlanym (ust. la i laa Prawa budowlanego). W tym miejscu warto również zwrócić uwagę, że jeżeli w projekcie budowlanym występuje kilku projektantów różnych specjalności, to osoby te są projektantami w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego. Ponadto należy przywołać art. 20 ust. 1 pkt 4 lit. b) Prawa budowlanego, zgodnie z którym do podstawowych obowiązków projektanta należy sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub właściwego organu w zakresie uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego. Z powyższego wynika, że funkcję projektanta pełnić będzie każdorazowo osoba będąca autorem projektu budowlanego oraz będąca uczestnikiem procesu budowlanego, tzn. osoba fizyczna posiadająca uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności, która sporządziła i podpisała projekt zatwierdzony decyzją o pozwoleniu na budowę, czyli autor projektu. Do obowiązków tej osoby należy bowiem nie tylko sporządzenie projektu budowlanego, ale też sprawowanie nadzoru autorskiego na żądanie inwestora lub organu administracji architektoniczno-budowlanej w zakresie stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem oraz uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego. Należy podkreślić, że w takim przypadku prawo do wprowadzania zmian do projektu wynika z faktu, że nadzór autorski sprawuje autor projektu. Zakres nadzoru autorskiego sprowadza się bowiem do stwierdzania w toku wykonywania robót budowlanych zgodności realizacji z projektem oraz uzgadniania możliwości wprowadzenia rozwiązań zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgłoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego. Dodatkowo projektant zobowiązany jest wyjaśniać wątpliwości dotyczące projektu i zawartych w nim rozwiązań oraz sprawować nadzór autorski, a w przypadku gdy jest to niezbędne, powinien zapewnić sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego oraz technicznego pod względem zgodności z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności. Pracę projektanta wieńczy jego oświadczenie i projektanta sprawdzającego o sporządzeniu projektu budowlanego zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej (art.34 ust. 3d) pkt 3). Z obowiązkami projektanta skorelowane są pewne uprawnienia, które mają zapewnić możliwość realizacji nałożonych na niego obowiązków. Istotne w tym zakresie jest prawo projektanta do wstępu na teren budowy i dokonywania w dzienniku budowy zapisów dotyczących jej realizacji, a także prawo do żądania wstrzymania robót budowlanych w razie odstępstw od projektu, zagrażających bezpieczeństwu obiektu lub w przypadku wykonywania ich niezgodnie z projektem. Co bardzo istotne, uprawnienia te przysługują projektantowi niezależnie od tego, czy został on zobowiązany do pełnienia nadzoru autorskiego. Reasumując, według Prawa budowlanego (art. 17) uczestnikami procesu budowlanego są:
inwestor – którego obowiązkiem jest zapewnienie opracowania projektu budowlanego oraz stosownie do potrzeb innych projektów, projektant – którego obowiązkiem jest opracowanie projektu zgodnie z wieloma ustaleniami, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej, inspektor nadzoru inwestorskiego – którego obowiązkiem jest reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodności jej realizacji z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej, kierownik budowy – który ma zorganizować i zapewnić wykonanie budowy zgodnie z projektem oraz z obowiązującymi przepisami.Podsumowując przytoczony stan prawny – podstawą wykonania prac budowlanych jest projekt. Wynika z tego wiodąca rola i szczególna odpowiedzialność projektanta za wykonanie projektu oraz uzupełnienia go w razie potrzeby, tak aby wykonanie robót było możliwie wolne od usterek i zgodne z zasadami wiedzy technicznej. Odpowiedzialność związana z dotrzymaniem powyższego spoczywa natomiast głównie na inwestorze i jego inspektorach nadzoru (art. 647 K.C.). W realizacji obiektów budownictwa ogólnego pod klucz bierze udział około 40 branż budowlanych. Ich bezusterkowa realizacja wymaga ugruntowanej wiedzy teoretycznej oraz posiadania doświadczenia przez wszystkich uczestników procesu budowlanego. Wykonawca i dostawcy materiałów nie występują w Prawie budowlanym, czyli teoretycznie nie są uczestnikami procesu budowlanego. Obecnie na większości realizowanych budowach nie ma czasu i możliwości zajmowania się problemami inżynierskimi. One jednak zawsze się pojawiają. I tu rodzi się pytanie, czy my potrafimy je rozwiązywać? Sytuacje problematyczne, konflikty i urażone ambicje na budowach często kończą się ekspertyzami a nawet sądem. Gdyby do tych sytuacji podejść spokojnie i w miarę obiektywnie, odrzucając cały bagaż emocjonalnych nastawień, partykularnych interesów znajdujących się na granicy prawa, to okazuje się, że prawdziwe przyczyny leżą gdzie indziej. Bardzo często, już po fakcie dochodzimy do wniosku (po cichu), że w procesie budowlanym było wszystko ważne, oprócz kompetencji inżynierskich. Uczestnicy wszelkiego rodzaju narad mający wysokie kompetencje, bardzo często nie mają wpływu na różnego rodzaju pochopne decyzje lub mają je w stopniu niewystarczającym. A przecież te wszystkie zdarzenia wpływają na jakość budowy i terminy, co w konsekwencji przekłada się na interes inwestora. Inwestor obowiązany jest zapewnić opracowanie projektu budowlanego i stosownie do potrzeb również innych projektów i zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia. Jednak im gorszy jest warsztat projektowy, tym więcej poprawek i uzupełnień wymaga dokumentacja na etapie realizacji w ramach projektu wykonawczego. Skutkuje to często awariami, odstępstwami i zmianami. Wynika to z prostej przyczyny, z ograniczonego programu studiów w zakresie geotechniki, z wyjątkiem absolwentów specjalności geotechnicznej, prowadzonej na kliku uczelniach w kraju. Dlatego w przypadku realizacji obiektów w trzeciej kategorii geotechnicznej inwestor we własnym interesie powinien zadbać o ustanowienie nadzoru geotechnicznego na budowie. Nadzór geotechniczny jest niezbędny przy realizacji poważnych robót ziemnych. Niekiedy konieczne jest ustanowienie geotechnicznego laboratorium polowego w celu właściwego kontrolowania przebiegu robót geotechnicznych, na przykład przy realizacji dużych składowisk odpadów czy zapór ziemnych. Protokoły odbioru specjalistycznych robót geotechnicznych powinny zawierać dokument o właściwej jakości wykonanych robót geotechnicznych potwierdzony przez nadzorującego geotechnika. W przypadku robót wzmacniających podłoże gruntowe powinno wymagać się wykonania projektu powykonawczego potwierdzającego zgodność przeprowadzonych robót z projektem geotechnicznym i specyfikacją techniczną. Zawód inżyniera geotechnika jest wpisany pod numerem 214206 do rejestru zawodów w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 10.12.2002 r. w sprawie kwalifikacji zawodów i specjalizacji dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. Nr.222. poz. 1868). Geotechnika jest specjalizacją w specjalności konstrukcyjno-budowlanej określoną w Rozporządzeniu Min. I i R w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. z 2014 r. poz. 1278) z dn. 11.09.2014 r.
Obowiązki Stron w zakresie prawidłowego sporządzania projektów. Największe zmiany wprowadzone zostały ustawą z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie przepisów ustawy - Prawo budowlane, która weszła w życie 19 września 2020 r. Jedna z najistotniejszych zmian dotyczy projektu budowlanego, który został podzielony na trzy części: 1) projekt zagospodarowania działki lub terenu, 2) projekt architektoniczno-budowlany, 3) projekt techniczny.
Do wniosku o pozwolenie na budowę oraz do zgłoszenia z projektem dołączany jest projekt zagospodarowania działki lub terenu oraz projekt architektoniczno-budowlany, natomiast projekt techniczny zawierający część rozwiązań branżowych przedkładany jest dopiero na etapie zgłoszenia zakończenia robót budowlanych lub wniosku o pozwolenie na użytkowanie. Wprowadzona zmiana wyraźnie rozróżnia w projekcie budowlanym:
elementy, które weryfikuje organ administracji publicznej oraz elementy, o które powinien zadbać projektant.Zmiana ta miała sprawić, że wydawanie pozwoleń na budowę lub przyjęcie zgłoszenia wraz z projektem będzie przebiegać szybciej i sprawniej. Założeniem ustawodawcy było też zmniejszenie obciążenia organów administracji architektoniczno--budowlanej oraz przyspieszenie przygotowania dokumentacji projektowej w zakresie niezbędnym do uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę. Niestety w praktyce podział projektu budowlanego sprawia, że trzeba powielać te same dokumenty we wszystkich trzech jego częściach. To samo dotyczy rysunków i części opisów w każdej z części projektu. Nie tylko wydaje się to nie mieć sensu, ale też zajmuje inwestorowi sporo czasu. Dla inwestora niewiele też zmienia brak obowiązku sporządzenia części technicznej projektu budowlanego na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę. I tak musi on zlecić projektantowi wykonanie projektu technicznego i niekoniecznie chce czekać z tym na wydanie decyzji umożliwiającej realizację inwestycji. Tym samym zmiana zakresu projektu technicznego w praktyce okazuje się pozorna.
Zakres projektu budowlanego:
§ 3 ust. 1 - zakres uwzględnia m.in. stopień skomplikowania robót budowlanych, specyfikę i charakter obiektu budowlanego, warunki ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w przepisach odrębnych; za merytoryczną zawartość projektu budowlanego odpowiada projektant, który sporządza projekt budowlany; rozporządzenie nie ogranicza możliwości zamieszczenia innych danych czy informacji (dodatkowych) w projekcie budowlanym, ponad te które wymienia rozporządzenie; jeżeli z charakteru projektu budowlanego wynika, że któraś ze składowych części opisowej lub rysunkowej określonych w rozporządzeniu w danym projekcie nie występuje, projektant nie ma obowiązku zamieszczania adnotacji w postaci np. „nie dotyczy” – np. jeżeli z zakresu projektu wynika, że projekt zagospodarowania działki lub terenu nie obejmuje sposobu odprowadzania lub oczyszczania ścieków, nie ma obowiązku zamieszczania takiego punktu w projekcie z opisem „nie dotyczy” (lub innych podobnych opisów).Karta tytułowa a strona tytułowa:
Do projektu budowlanego (kompletnego) dołącza się kartę tytułową; Projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany oraz projekt techniczny posiada swoją własną odrębną stronę tytułową; Można sporządzić jeden spis treści dla PZT i PAB, jeżeli te projekty oprawiono wspólnie - strona tytułowa pomimo wspólnej oprawy jest oddzielna.Istotne różnice pomiędzy „nowym” a „starym” rozporządzeniem:
numerem strony części rysunkowych projektu budowlanego jest numer tego rysunku, nie wymaga się nadawania dodatkowych numerów stron jako kontynuacja numeracji części opisowych; załączniki do stron tytułowych i karty tytułowej; spis treści i spis zawartości – spis zawartości jest ogólny i zamieszcza się go na karcie tytułowej, a spis treści jest szczegółowy i jest częścią PZT, PAB oraz PT; opinie, uzgodnienia, pozwolenia i inne dokumenty, o których mowa w art. 33 ust. 2 ustawy Prawo budowlane oraz w zależności od potrzeb – w przypadku drogi krajowej lub wojewódzkiej – oświadczenia właściwego zarządcy drogi o możliwości połączenia działki z drogą, zgodnie z przepisami o drogach publicznych – nie są załącznikiem do PZT, PAB czy PT, to jest odrębny element projektu budowlanego; nazwa zamierzenia budowlanego na karcie tytułowej i stronach tytułowych nie musi być jednakowa z nazwą obiektu budowlanego w metryce rysunków; minimalne skale dla rysunków projektów zagospodarowania działki lub terenu: 1:1000 – inwestycje liniowe 1:500 – pozostałe zamierzenia budowlane; sposób obliczania powierzchni w budynkach: wszystkie powierzchnie w każdym budynku oblicza się zgodnie z Polską Normą PN-ISO 9836, najnowszą jaka została opublikowana w języku polskim, ale z dodatkowym uwzględnieniem zasad opisanych w rozporządzeniu; części rysunkowe sporządza się przy użyciu oznaczeń z Polskich Norm wskazanych w załączniku do rozporządzenia i nie ma obowiązku sporządzania legend do tych oznaczeń; obowiązek przygotowania czytelnej legendy istnieje dopiero jeśli projektant korzysta z innych oznaczeń niż te wskazane w określonych Polskich Normach.Oprawa projektu budowlanego:
nie jest wymagana oprawa „uniemożliwiająca dekompletację”; można oprawić projekt techniczny razem z projektem zagospodarowania działki lub ternu, projektem architektoniczno-budowlanym lub z tymi dwoma projektami łącznie – ale nie jest to obowiązek; projekt budowlany można dowolnie dzielić na tomy; nie można wspólnie oprawiać dowolnych tomów, np. tomu nr 3 projektu architektoniczno-budowlanego razem z tomem nr 4 projektu technicznego – wspólnie można oprawiać tylko pełne (kompletne) elementy projektu budowlanego; przy oprawie wielotomowej każdy z tomów ma swoją własną stronę tytułową oraz spis treści, a także własną, odrębną numerację.Rozdział 1 - Wymagania dotyczące formy i zakresu projektu budowlanego (brzmienie od 15.10.2015 r.):
§ 4. 1. Na stronie tytułowej projektu budowlanego należy zamieścić:
1) nazwę, adres i kategorię obiektu budowlanego oraz jednostkę ewidencyjną, obręb i numery działek ewidencyjnych, na których obiekt jest usytuowany; 2) imię i nazwisko lub nazwę inwestora oraz jego adres; 3) nazwę i adres jednostki projektowania; 4) imię, nazwisko, numer uprawnień, specjalność oraz podpis projektanta, oraz imiona i nazwiska projektantów opracowujących poszczególne części projektu budowlanego osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności opracowujących poszczególne części projektu budowlanego, wraz z określeniem zakresu ich opracowania, specjalności i numeru posiadanych uprawnień budowlanych oraz datę opracowania i podpisy; 5) spis zawartości projektu budowlanego wraz z wykazem załączonych do projektu wymaganych przepisami szczególnymi uzgodnień, pozwoleń lub opinii, także specjalistycznych, oraz, stosownie do potrzeb, oświadczeń właściwych jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 34 ust. 3 pkt 3 ustawy. 2. Jeżeli projekt architektoniczno-budowlany podlega sprawdzeniu, na stronie (stronach) tytułowej należy zamieścić imiona i nazwiska osób sprawdzających projekt, wraz z podaniem przez każdą z nich specjalności i numeru posiadanych uprawnień budowlanych, datę i podpisy. § 10. 1. Na rysunkach wchodzących w skład projektu budowlanego należy umieścić metrykę projektu zawierającą: 1) nazwę i adres obiektu budowlanego; 2)tytuł (nazwę), skalę i numer rysunku; 3) imię i nazwisko projektanta (projektantów), specjalność i numer uprawnień budowlanych; 4) datę i podpis.
Kategorie obiektów budowlanych
Kategorie obiektów budowlanych
Współczynnik kategorii obiektu (k)
Współczynnik wielkości obiektu (w)
Kategoria I – budynki mieszkalne jednorodzinne
2,0
1,0
Kategoria II – budynki służące gospodarce rolnej, jak: produkcyjne, gospodarcze, inwentarsko- składowe
1,0
1,0
Kategoria III – inne niewielkie budynki, jak: domy letniskowe, budynki gospodarcze, garaże do dwóch stanowisk włącznie
1,0
1,0
Kategoria IV – elementy dróg publicznych i kolejowych dróg szynowych, jak: skrzyżowania i węzły, wjazdy, zjazdy, przejazdy, perony, rampy
5,0
1,0
Kategoria V – obiekty sportu i rekreacji, jak: stadiony, amfiteatry, skocznie i wyciągi narciarskie, kolejki linowe, odkryte baseny, zjeżdżalnie
10,0
1,0
Kategoria VI – cmentarze
8,0
1,0
Kategoria VII – obiekty służące nawigacji wodnej, jak: dalby, wysepki cumownicze
7,0
1,0
Kategoria VIII – inne budowle
5,0
1,0
Współczynnik wielkości obiektu (w) (kubatura w m3)
≤2500
>2500-5000
>5000-10000
>10000
Kategoria IX – budynki kultury, nauki i oświaty, jak: teatry, opery, kina, muzea, galerie sztuki, biblioteki, archiwa, domy kultury, budynki szkolne i przedszkolne, żłobki, kluby dziecięce, internaty, bursy i domy studenckie, laboratoria i placówki badawcze, stacje meteorologiczne i hydrologiczne, obserwatoria, budynki ogrodów zoologicznych i botanicznych
4,0
1,0
1,5
2,0
2,5
Kategoria X – budynki kultu religijnego, jak: kościoły, kaplice, klasztory, cerkwie, zbory, synagogi, meczety oraz domy pogrzebowe, krematoria
6,0
1,0
1,5
2,0
2,5
Pozostało jeszcze 90% tekstu