Próbki o nienaruszonej strukturze (NNS) klasy A1 służą do wykonania wszystkich badań omówionych przy próbkach o naturalnym uziarnieniu i o naturalnej wilgotności oraz do:
- oznaczenia ciężaru objętościowego, ciężaru objętościowego szkieletu gruntowego,
- porowatości i wskaźnika porowatości,
- oznaczenia zagęszczenia,
- edometrycznego oznaczenia modułu ściśliwości i modułu odprężenia,
- oznaczenia cech wytrzymałościowych - kohezji i kąta tarcia wewnętrznego
- współczynników konsolidacji Cv , Ch
- parametrów ciśnienia wody porowej i
- współczynników Ψ, υ.
Pozostałe rodzaje próbek gruntu można pobierać do worków foliowych, pojemników szklanych lub plastykowych zgodnie z metodą B lub C.
Tab.1. Klasy jakości próbek gruntu do badań laboratoryjnych wg EC-7,2
Objaśnienia do tablicy 1 : 1 – nienaruszone, 2 – naruszone, 3 – zagęszczone, 4 – przerobione, 5 – odtworzone.
Metoda A - próbki pobierane bez naruszania struktury gruntu z zachowaną wilgotnością i porowatością,
Metoda B - próbki z zachowaną wilgotnością i składem ziarnowym,
Metoda C - próbki umożliwiające jedynie określenie składu ziarnowego.
Pobieranie próbek gruntów o nienaruszonej strukturze jest wymagane zapisem w §6 ust.8 Rozp. w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych z 2012 r. Przywołanie tam zgodności z EC-7,2 wymaga od dokumentatorów warunków podłoża posiadania odpowiedniego sprzętu. Do pobierania tego typu gruntów, bardzo często będących w stanie miękkoplastycznym lub płynnym stosowane są próbniki rdzeniowe. Konstrukcja wszystkich tego rodzaju przyrządów polega na zamknięciu cylindra od góry zaworem, który uniemożliwia dostęp powietrza do komory znajdującej się nad próbką. Zawór umożliwia odpływ powietrza i wody w czasie wciskania stalowego cylindra w grunt. Utrzymanie próbki gruntu w cylindrze w czasie jego wyciągania z otworu wiertniczego możliwe jest wskutek tarcia gruntu o ścianki cylindra oraz różnicy ciśnień pod i nad próbką. Na próbkę od dołu działa ciśnienie atmosferyczne, nad próbką zaś w komorze aparatu, w razie minimalnego przesunięcia się próbki w dół, powstaje ciśnienie mniejsze od atmosferycznego.
Przyrząd i cylindry do pobierania próbek powinny mieć konstrukcję dostatecznie wytrzymałą i nieodkształcalną. Średnica wewnętrzna cylindra powinna wynosić około 100 mm, a wysokość min. 250 mm.
Fot. 1. Widok próbnika rdzeniowego
Właściwe przechowywanie próbek NW i NNS wymaga spełnienia następujących warunków:
- temperatura otoczenia nie może być niższa niż 0°C,
- próbki nie mogą być przechowywane w miejscach nasłonecznionych lub sztucznie nagrzewanych,
- od daty pobrania próbki do czasu jej zbadania w laboratorium nie powinno upłynąć więcej niż dwa dni.
W czasie transportu szczególną uwagę należy zwrócić, aby próbki NW i NNS nie podlegały wstrząsom. Próbki te należy przewozić w pozycji stojącej, najlepiej w skrzyniach wypełnionych np. trocinami lub podobnym materiałem zabezpieczającym słoje i cylindry przed przesuwaniem i uderzaniem o siebie.