Encyklopedia

Wejście w życie w 2012 r. Rozporządzenia w sprawie ustalania geotechnicznych warunków posadawiania obiektów budowlanych nie wyeliminowało niestety z praktyki budowlanej starego podejścia do rozpoznawania podłoży gruntowych. Przyczyn tego stanu rzeczy należy doszukiwać się w stereotypowym podejściu do geotechniki nie tylko projektantów, ale przede wszystkim inwestorów, organów administracji architektoniczno-budowlanych, służb nadzoru budowlanego jak i stowarzyszeń oraz okręgowych izb stowarzyszeniowych. Bazując na wykładni GUNB, że „organ administracji architektoniczno-bud. nie jest upoważniony do kwestionowania kategorii geotechnicznej obiektu budowlanego”, dochodzimy do prostego wniosku, że prawo swoje, a życie i tak idzie swoją ścieżką.                           Do podstawowych przy­czyn nieprawidłowości przy opracowywaniu dokumentacji geotechnicznych i geologiczno-inżynierskich można również zaliczyć niezbyt powszechną znajomość różnicy między zawodem geotechnika a zawodem geologa inży­nierskiego. Zawód inżyniera geotechnika został wyraźnie okre­ślony w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 grudnia 2002 roku w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy. Jest on sklasyfiko­wany pod numerem 214206 na liście inżynierów budownictwa i ochrony środowiska. Geotechnika jest specjalizacją w specjalności konstrukcyjno-budowlanej określoną w Rozporządzeniu MTiB w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz.U. z 2006 r., Nr 83, poz. 578 z 28.04.2006 r. z późn. zm.). Na liście tej bezskutecznie można szukać zawodu geologa inżynierskiego. Sylwetkę inżyniera geotechni­ka zdefiniowano w załączniku do tego rozporządzenia. Geolo­dzy inżynierscy od wielu lat wykonują badania gruntu na po­trzeby budownictwa, ale mają prawo jedynie do wykonywania badań gruntu i przedstawienia wyników tych badań. Natomiast od kilkunastu lat wyraźne wykazują skłonności do przejmowa­nia typowych czynności projektowych, do których wykonywa­nia są niezbędne uprawnienia budowlane. Z racji wykształcenia przyrodniczego geolodzy inżynierscy nie mogą zdobyć upraw­nień projektowych i dlatego często sami nazywają się geotechnikami, naruszając wyraźnie przepisy rozporządzenia. W Polsce dość powszechnie pokutuje błędna praktyka, że dla potrzeb budowlanych należy wykonać badania geologiczne, które zgodnie z Prawem geologicznym i górniczym wykonuje geolog. Bezpodstawnie są one utożsamiane z badaniami geotechnicznymi – co stanowi dziś anachronizm.Przedstawienie tych niepra­widłowości wymaga przybliżenia związanych z tym pojęć:

W żadnym z tych pojęć nie za­wiera się zatem działalność mająca na celu określanie skompliko­wanych parametrów technicznych gruntów do potrzeb budowlanych, badanych specjalistycznym sprzę­tem geotechnicznym, co przede wszystkim wymaga bardzo dobrej znajomości mechaniki gruntów. Zajmującą się tym dyscypliną, będą­cą obecnie specjalizacją uprawnień konstrukcyjno-budowlanych, jest geotechnika - interdyscyplinarna dziedzina nauki i techniki dotycząca badań podłoża gruntowego do celów projektowania, wykonywania i kon­troli: budowli ziemnych i podziem­nych, fundamentowania konstrukcji budowlanych, dróg, linii kolejowych, lotnisk itp., a powiązana z tym inżynieria geotechniczna zajmuje się projektowaniem i realizacją konstrukcji geotechnicznych. Natomiast dokumentacja geotechniczna to dokumen­tacja  zawierająca szczegółowe wyniki badań geotechnicznych gruntu z określeniem obliczeniowych para­metrów geotechnicznych, analizą i obliczeniami oraz ustaleniem geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budow­lanych we wszystkich kategoriach geotechnicznych. Oczywistą rzeczą jest, że badania podłoża budowli mają kardynalne znaczenie w powodzeniu całej inwestycji. Wyniki badań decydują o poprawności obliczeń nośności i stateczności konstrukcji i powinny dać odpowiedź: czy wzmacnianie podłoża jest w ogóle potrzebne ? Na podstawie tych obliczeń podejmuje się też decyzje o zakresie wzmocnień, wyborze technologii oraz posadowień. W odróżnieniu od typowej praktyki, badania powinny objąć swoim zakresem także właściwości warstw określanych zwykle ogólnikowo jako „nienośne” (szczególna praktyka stosowana przez geotechników dla np. nasypów niekontrolowanych lub gruntów organicznych), gdyż to one przecież podlegają wzmocnieniu. A ich właściwości fizyko-mechaniczne przed i po wzmocnieniu są podstawą projektowania, wyboru sposobu wzmocnienia podłoża, zbrojenia podstawy nasypu i ustalenia jego optymalnego kształtu poprzecznego. Te same właściwości są niezbędne przy określaniu nośności granicznej zgodnie z normami posadowień bezpośrednich, gdzie używa się modeli sztywno-plastycznych z powierzchnią C-M → f(c,Ø) lub sprężysto-plastycznych z powierzchnią D-P → f(E, υ).  Przedstawione w nawiasach właściwości gruntów muszą być znane projektantowi przed przyjęciem jakiejkolwiek koncepcji posadowienia. Z kolei, przy określaniu deformacji podłoża gruntowego, trudno wyobrazić sobie pracę projektanta bez parametrów wytrzymałościowych podłoża ( τf, Mo, M, Ø’, c’). Tym samym dokładne określenie parametrów fizyko-mechanicznych gruntów podłoża, szczególnie na próbkach klasy jakości A1 (NNS), wykonanych z pełną świadomością celu okazuje się nieodzowne, o tym też mówi §6 ust.8 Rozp. z 2012 r. Obecnie, w praktyce inżynierskiej, po wprowadzeniu szeregu aktów prawnych  i normalizacji, dokonuje się swoista rewolucja. Dotyczy to szczególnie zmiany sposobów badań podłoża gruntowego, projektowania w tym także geotechnicznego, pomiarów parametrów, monitoringu obiektów wznoszonych, a przede wszystkim zmiany mentalności stron procesów inwestycyjnych. Ogólnie, zakres badań powinien umożliwiać określenie i wydzielenie na ich podstawie warstw geotechnicznych z dokładnością odpowiadającą wymaganiom obliczeń nośności i stateczności budowli. Podłoże powinno być rozpoznane do głębokości strefy aktywnej oddziaływania budowli i zakończyć się  w warstwie gruntów nośnych. Cechy podłoża należy ustalać każdorazowo na podstawie wierceń lub wykopów badawczych, sondowań  i innych badań polowych, badań makroskopowych oraz szczegółowych badań laboratoryjnych. Musimy zdawać sobie sprawę, że to na podstawie tych badań wybieramy odpowiednią technologię wzmocnienia podłoża lub jego uzdatnienie. Od jakości tych badań zależy poprawność Pozostało jeszcze 90% tekstu